ترجمه آیه
آن گاه که آن واقعه (عظیم قیامت) روى دهد.
که در واقع شدن آن دروغى نیست (و سزا نیست کسى آن را دروغ شمارد).
(آن واقعه) پایین آورنده و بالا برنده است (نظام خلقت را زیر و رو مىکند و نااهلان را پایین و خوبان را بالا مىبرد).
آن گاه که زمین به سختى لرزانده شود.
و کوهها به شدّت متلاشى شوند.
پس به حالت غبار پراکنده در آیند.
نکته ها
«خفض» به معناى فرو آوردن و به زیر کشیدن و «رفع» به معناى بالابردن و برافراشتن و «رجّ» به معناى لرزش شدید و تند و از جا کنده شدن است.
«بسّ» به معناى خرد شدن در اثر فشار شدید است و «هباء» به خاک نرم مانند غبار و ذرّات معلّق در هوا مىگویند و «منبث» به معناى پراکنده است.
هر کجا وقوع امر و حادثهاى قطعى باشد، براى بیان آن مىتوان از فعل ماضى استفاده کرد. لذا بسیارى از آیات درباره قیامت، با فعل گذشته بیان شده است. «اذا وقعت الواقعة» چنانکه با دیدن سیل بزرگى که به سوى شهر حرکت مىکند، مىتوان گفت: سیل شهر را برد، با اینکه هنوز سیل به شهر نرسیده است.
جمله «لیس لوقعتها کاذبة» یعنى هنگامى که مردم وقایع پیش از قیامت را ببینند، با تمام وجود آن را باور خواهند کرد. در قرآن، آیات دیگرى نظیر این آیه آمده است
پیام ها
امام سجادعلیه السلام فرمودند: به خدا سوگند! واقعه قیامت، دشمنان خدا را به دوزخ فرومىآورد، «خافضة» و اولیاى خدا را به بهشت بالا مىبرد. آرى، عزّت و ذلّت، بلند مرتبگى و پستى واقعى در آن روز معلوم مىشود که بزرگان گفتهاند: فقر و غناى واقعى پس از آنکه اعمال بر خدا عرضه شود، معلوم گردد.
1- در وقوع قیامت و زلزلههاى سخت آن تردیدى نیست. «اذا وقعت» («اذا» و فعل ماضى در مواردى بکار مىرود که قطعى الوقوع باشد.)
2- قیامت، تنها واقعهاى است که نظیر و مانند ندارد. «الواقعة»
3- در تبلیغ، آنگاه که در مقام هشدار به امرى مهم هستیم، با حذف همه مقدّمات، به اصل مطلب بپردازیم
4- انکار قیامت، فقط در دنیا و در شرایط رفاه و غفلت است، همین که نشانههاى قیامت آشکار شود، دیگر کسى آن را انکار نمىکند. «لیس لوقعتها کاذبة»
5 - تا فرصت هست، قیامت را باور کنیم که پس از وقوع، نتیجهاى جز شرمسارى ندارد. «لیس لوقعتها کاذبة»
6- قیامت، هنگامهى فروپاشى پندارها و تجلّى حقایق است. (شکست و سقوط عدّهاى و پیروزى و صعود عدّهاى دیگر) «خافضة رافعة»
7- زلزله قیامت بسیار سخت و بزرگ است. «اذا رجّت الارض رجّاً»
8 - در آستانه قیامت، وقوع زلزلهها و رانشهاى زمین و کوهها حتمى است.
